 |
| Statte: Antica masseria "Statte" (ora proprietà Michelagnoli - Sebastio) |
Tutti i "soprannomi" degli stattesi !! (Non vi spaventate, nella poesia sono tutti evidenziati in neretto)
In questa poesia di Gino Del Giudice, contenitore dei "soprannomi stattesi", si immagina una fantomatica guerra, raccontata con parole "normali" e "soprannomi". Non vi spaventate !! I soprannomi sono evidenziati in grassetto e chi non ha voglia di leggere la "poesia" non deve far altro che scorrerla, per individuarli !!
 |
| Bruno e Antonio Mastromarino (detto Petròlije) Foto Pappone |
N'u sùonne de lùglije
Lùglije no me l'àgghija scurdè
e 'u càlle ca sté fésce,
pròprije nìjende sté da fè,
sùde squàgghije e no ijé pèsce.
L'òta sére me curchìjeve,
me gerève e me vutève,
finalménde addurmescìjeve,
me parì ca sté
sunnève.
E sunnìjeve a sùonne chìjene
tànda cóse e assè crestijène
tutte 'a nòtte, fìne 'a matìne,
fantasìje e fàtte strène.
Chìste fàtte mó ve cònde
ce vulìte avì
pacijénze,
sìje ca vére o
méne sònde,
me t'à dè n'u
pìcche adénzije.
 |
| Conservata sulla "sacrestia" della chiesa Maria SS. del Rosario di Statte |
Ijève 'u chèpe,
ijève 'u “Ré”
de n'èsèrcete de “Peddère”
ca cummàtte era che mé
còndre 'a bànne
d'u “Purchère”.
Bbàssa fòrze e “Capurèle”
affrundème pùre 'a “Mòrte”
che “Mamòzzie” e “Carnevèle”,
“Sisì”
n'u fascìme 'a scòrte”
“Capasóne”
e 'u “Melòrde.”
ùne “Sùrde” e l'òte “Mùte”,
pìcche ijàvene d'accòrde:
“Pàcce”
pròprije avìte assùte?
“Grancùcche”
ére gènèrèle
e “Sérgénde” ére “Vavùse”
“Mìgne màgne” d'a stradèle
ijève “Prìse” e paurùse.
Cé armète sénza
drétte,
de cuccàgne e “Ceddarùle”
de “Cijafàgne” e “Cicolétte”,
de “Furmìcle” e “Magghijùole”.
“Tatrattà” sparì 'u cannóne
de “Tabbùmm” e “Peprecciòmme”,
e 'a metràglije de “Scardóne”
a proijéttele de
gòmme.
‘Na bbattàglije
tèrra tèrre,
ma ne dàmme assé
mazzète
“Sénza sòlde” scijàmme 'a uèrre
mò tenìme 'u “Culeasc’cuète”.
A vulàmme st'à
vettòrije
pùre 'u “Ddìnghe” battaglijève
e “Ciacijùnne” ìjnde 'a st'à stòrije,
che “Moccacarròzze” scève.
N'u macèlle,
quèse 'u 'nfìjerne,
priggijonìjere “Chèpescijùdde”,
dècorète fu “Salìjerne”,
mutelète fu “Ceccijùdde”.
Devendàmme “Màngia chène”
c'a divìse “Mànda vécchije”
“Fùscia
fùsce”
“Amerechène”,
“Tèrra
tèrre“ ìjnde a le récchije.
Po' scettàmme 'u “Scuppettóne”
ch'ére ormèije “Spésa pèrse”,
“Geretìjedde”
'a situazzijóne,
no putì aggijustè devèrse.
N'u “Ijaddùzze” do suldète,
“Nìnghe
nànghe” arrubbàrene,
àrene à ijésse
fucelète,
ma 'ngalére invésce scijàrene.
'A tortùre de “Crefóne”,
po' avàrene le “Uappetìjedde”,
succedì ìjnde a 'u “Cammaróne”
scijòrene pròprije “Freschetìjedde”.
Tùtte avévene “Quàtte Pijàtte”
“Pésce
frìtte” scongèlète,
da 'u “Crapère” avàmme 'u làtte,
“Nènna
nènna” po' 'a nuttète.
'U “Petròglije” ne servéve
sìje p'a lùsce ca le pedùcchije,
“Cazzatédde”
'nghèpe 'u vuléve
e nu tùtte stùmme a cùcchije.
Sèrve l'àcque descì “U' mùzze”,
e c'u sìcchije d'u “Staggnìne”;
scì annaffijàmme 'a “Cucùzze”
po' sunàmme 'u “Mandullìne”
“Pijedemùscete” e tùtte 'a Còrte,
pùre che le “Calzefìne”
‘na pùzze de “Beccamòrte”
sìje 'a grànne ca 'a “Bommìne”
“Muselìne”
ìjnde 'a casérme
che n'u spèghe o “Zuchelìjedde”
l'attacchève bèlle fèrme“
a “Scijarlòtte” e “Zechetìjedde”.
“Tupparìjedde” a 'u “Cappellère”
“Chèpe de vòlpe” “Tùtte pìle”
e “Sevìglije” père père
le sfumève “Trènda pìle”
Quàlche vòte n'u
“Spurcóne”
“Sànde larcijóne” se fascéve,
ce n'u “Fìjezze” o ”Pepetóne”
da ìjnde 'o réte
le scennéve.
 |
| Famiglia di Statte negli anni '30 (Luiiggije Clemente, 'u caffettìjere, e famiglia) |
“Sétte chène” c'a uàrdije pòste,
“Caffettìjere”
café ìjnde 'a nòcche,
mangijàmme ‘na “Fìca tòste”
sémbe che dó “Cìcere mmòcche”
Dó “Sacchétte” de “Pappatène”
dò “Cepòdde” ìjnde 'a despènze,
“Mìjenze quìnde” zùccre e pène,
acchì dòppe “Màle pénze”.
Vérse 'a sére o “Chijù nnòtte”
sté ce avéve n'u “Spurtìjedde”,
frùtte, càrne e “Caserecòtte”,
e 'u bróde de “Paparìjedde”
'U furmàgge d'u “Pastóre”
“Scijardenìjere”, ‘na spunzèle
“Marìa Sànde” c'u pummedóre
fascì pùre l'àcqua
sèle.
 |
| Statte: Casa in via delle grotte (Foto LeoDelG) |
A dàlla dàlla “Settemìse”
fra “Scarrùbbele” e “Fracàsse”
a “Cìcche cìcche” vénne 'a rìse,
“Mène 'mbósce” e assé tàsse.
Sturlechì assé “Pescijàcchije”
che “Cazzìzzere” e l'amìche,
“Spenzarìjedde”
fésce 'u 'nguàcchije,
ijé “Chijantédde” mò v'ù dìche.
“Chèpe
de cijuccije” e “Gnófe gnófe”
che putì ijésse secùre
appezzecàrene 'u fanófe
che “Sétte làbbese” e “Pepegnùre”
S'ascunnéve sòtte
'u lìjette
‘na buttìgglije “D'òlije fìne”,
e screvéve le begglìjette,
“Màrca
bbùste” ògne matìne.
Sénza pésce 'u “Marenarìjedde”
scì 'rrevì da “Spàcca tùtte”,
addò s'àcchì che “Ceciarìjedde”,
ca no ijève tànda bbrùtte.
Vénne po' ‘nu “Lambascióne”
‘nu “Ze mòneche” sénza véste,
“Crìste
Mùorte”
‘mprucessijòne,
ma non ijève pròprije féste.
‘nu “Surgìcchije” se vedì,
a paùre tutte 'o “ Vìjende”,
ògne ccóse po' mannì.
E se ne scì pùre 'u “Seggère”
quànne sté venéve
'u “Nnàcce”,
e descì ca 'u “Carvunère
se n'ére scijùte che “Pécra Pàcce”.
“Bóije”'a uérre mò fenìsce
à custète pròprije chère,
s'à struppijète 'a
ijàmme “Aìsce”,
sénza péte ijé 'u “Carrettère”.
Pe désce ànne 'u “Lattatóre”
“Cìp cijàppe” à 'ncalgenète,
che 'mbijanchì 'u ìjnde e 'u fóre,
d'ògne chèse arruvenète.
Alla fìne 'a “Cuccuèsce”
“tùp tùppe” mà svegijète,
angóre “Scurìcchije” c'a camèsce,
“Nzeppatìjedde” m'àgghije azète.
 |
| Masseria Todisco |
Cùste ijé 'u sùonne
c'àgghije fàtte
e c'a vù v'àgghije
cundète,
sùonne c'appartìjene a
Stàtte,
e ca à ijésse arrecurdète.
So tùtte le soprannóme
de le vìjecchije stattarùle,
ca ‘na vóte v'è vite cóme
ne scève 'ngùle pe 'ngùle.
Ce vù òte ne sapìte,
e ce pùre créije l'acchijète,
ce ve pièsce e ce vulìte,
ne fascìme n'òta nuttète.
Vògghije bbéne a stù Paìjse
e alla stòrije de tutte
nù,
l'a m'à scrìve se no ijé ‘na rìse,
no ne l'arrecurdème
cchijù.
(Gino Del Giudice)
Per andare al "dialetto e scrittori stattesi" cliccare QUI
Nessun commento:
Posta un commento